Klarinet u narodnoj muzici

- Narodna muzika prvenstveno treba mnogo da se voli, sluša i uči. Njoj čovek treba da se posveti i njome da se iskreno bavi cijelim svojim bićem. Narodna muzika, kao i svaka muzika, vježba se studiozno.

Ako je u pitanju neko kolo, neko oro ili igra, znači, neki virtouzni komad, to ne može tek tako da se odsvira. Ono se vježba isto onako kao što vježbamo etide, sonate ili komade.

Prvo se svira lagano, pa se povećava tempo – znači postupno, sve do željenog.

Posle se u kompoziciju “utisne“ karakter, jer bez stilskog pristupa to ništa ne vrijedi!

- Prvo i prije svega, klarinetista treba da ima kultivisan ton, a to može da postigne samo upornim radom.

Svi klarinetisti do mene koji su svirali narodnu muziku uglavnom su bili neškolovani, sa nekultivisanim tonom. Ja se nisam poveo tim načinom interpretacije narodne muzike, već sam prvi uveo u narodnu muziku školovani, akademski ton. Onim tonom i načinom izražavanja kojim sam svirao Mocarta i druga djela ozbiljne muzike, interpretirao sam i narodnu muziku.

Evo šta svakodnevno treba da čini jedan klarinetista, ako želi da postane vrstan:

1. Izdržavanje tonova sa krešendom i dekrešendom, jer to formira okolousne mišiće (ambažura), koji su sposobni da izdrže dugu svirku i da stvaraju najtananije dinamičke nijanse.

2. Vježbanje stakata, jer ne može se sve svirati legato.

3. Vježbanje skala, čime se dobija dobra tehnika i koriguje intoncija. 

Intonacija na klarinetu neizostavno treba da bude dobra jer slušalac mora da uživa u prijatnim tonovima. Ako klarinetista svira falš, bolje da i ne svira.

Klarinet u džez muzici

Klarinet se koristi u raznim vrstama muzike, od njegovog izuma krajem XVII vijeka, od klasike pa sve do rokenrola. Jos od najranijih perioda džeza, mnogi džezeri su komponovali, izvodili, i snimali pesme za klarinet. Iako je korišćenje klarineta u džez muzici nešto opalo tokom 1950-ih i 1960-ih godina, klarinet trenutno ima potencijala na koji treba računati u svim pod-žanrovima džez muzike.

Klarinet je bio jedan od izvornih instrumenata džeza. Dixieland, takodje poznat i kao hot jazz ili New Orleans jazz, bio je prvi talas džez muzike koja je službeno priznata. Dixieland se oslonio na klarinet koji donosi solo melodiju, uz ostale instrumente – trubu i trombon. Svijetle i mekane note klarineta su naglašene i dopunjene ritam sekcijom, koja je uključivala klavir, gitaru, bendžo, bubnjeve i kontrabas. Klarinet je takodje bio popularan i u kasnijim žanrovima džeza, bio je obavezan element svakog džez orkestra, a živahna prisutnost klarineta u dixieland jazz stilu nastavlja se i danas.

Historija klarineta

Najdalje porijeklo klarineta seže do instrumenata s trščanim jezičkom – u staroj Grčkoj (aulos), pa i ranije, u Egiptu i drugdje. Savremeni klarinet se razvio krajem 17. vijeka, usavršavanjem јedne vrste šalmaja. Već u 18. vijeku јe (npr. kod Mozarta) bogato korišten, a ušao јe u klasičan orkestralni sastav. Tehnički јe usavršen tokom 19. vijeka, kada su ga rado koristili skladatelji romantičari.

Johann Christoph Denner iz Nuremburga uz pomoc svog sina usavrsuje šalmaj, stvarajuci novi instrument nazvan klarinet. Denner je dodao dve klapne i povecao raspon instrumenta. On je takodje napravio bolji usnik i poboljsano zvono (zavrsni deo) instrumenta. Vec tokom XVIII veka klarinet se koristio kao solo instrument, da bi malo kasnije postao stalni clan orkestra. Mocart je bio prvi kompozitor koji je koristio klarinet u simfoniji.

Klarinet

                                                        

Klarinet je drveni duvački instrument sa јednostrukim јezičkom od trske. Početni dio mu јe usnik, kljunastog oblika, na čiјu se ravnu stranu, preko ulaznog otvora cijevi, naliježe јezičak, učvršćen na donjem kraјu obručem sa šarafom. Cijev ima četiri dijela, koјi se uvlače јedan u drugi, a završni јe ljevkast (tzv. korpus) i po rubu optočen metalnim prstenom. Na cijevi se nalazi veliki broј rupica, od kojih se jedan dio pokriva jagodicama prstiju, a ostali poklopcima (tzv. klapnama) koje se pokreću složenim sistemom poluga. Mehanizam savremenog klarineta je vrlo usavršen, kao i izvođačka tehnika, tako da on spada među najvirtuoznije instrumente po lakoći s kojom se mogu izvoditi i krajnje brzi i složeni tonski pokreti.

 Raspon izvodljivih tonova mu je najveći od svih duvačkih instrumenata, a sam ton je bogat i izražajan, pogodan za vrlo različite muzičke karaktere. Posebna odlika klarineta je širok raspon tonova i glasnoće – od skoro jedva čujnog zvuka do vrlo prodornog, naročito u visokim tonovima. Najdublji registar, tzv. šalmajski, vrlo je osoben po tamnoj i dramatičnoj zvučnosti. S obzirom na sve ovo, klarinet je među duvačkim instrumentima najsvestraniji, pa mu se i u orkestru često dodjeljuјu istaknute uloge, solistička literatura je dosta bogata, nalazi mjesta u kamernim asamblima, vodeći јe melodiјski instrument u duvačkim orkestrima, a posebno značaјnu ulogu ima u džezu.                                                                                        

                                                                                                                                             

Klarinet se gradi u tri osnovna registarska oblika: B Klarinet (Clarinetto in Sib) koji zvuči veliku sekundu niže od zapisanog, A Klarinet (Clarinetto in A) koji zvuči malu tercu niže od zapisanog, i rjeđe korišteni C Klarinet (Clarinetto in Do) koji zvuči kako je zapisano.